Каменная ноч - Страница 12

— Ты хочаш сказаць, што мы патрэбныя Богу?

— Канешне ж. А як яшчэ можа быць?

— У сэнсе, з нейкага прагматычнага пункту гледжання. Ён жа павінен быць абсалютна самадастатковым...

— Не бачу ніякіх супярэчнасцей...

Ён ляжыць і думае над словамі Злога. Усё выглядае быццам бы лагічным. Аднак гэта ж Злы. Заўжды ён размаўляе нейкімі сафізмамі, якія знешне падаюцца слушнымі, аднак насамрэч з’яўляюцца падманам. Тым часам Злы працягнуў:

— Я гэта ўсё да таго, што ў Бога свае планы адносна чалавецтва. Унесці ў іх нейкія карэктывы ты не можаш апрыёры. А думаць, што ты з’яўляешся часткай гэтых планаў і нават нейкім яго партнёрам — занадта саманадзейна. Увогуле, мільёны людзей просяць Бога аб лепшым жыцці. І няўжо ты думаеш, што Бог хутчэй згодзіцца на тваю ідэю і дапаможа абрынуць астэроід, чым прыслухаецца да малітваў пра лепшую долю мільёнаў іншых?

— Мая ідэя мае на мэце не абрынуць астэроід... Яна, у канчатковым выніку, накіравана на выратаванне ўсіх людзей... Хіба можа параўнацца наіўная малітва пра бягучыя даброты з глабальнай ідэяй, якая дапаможа вырашыць усе праблемы адным махам? Нехта просіць пра здароўе, нехта — пра духоўную моц, нехта — пра паляпшэнне матэрыяльнага становішча... Але што гэта ў маштабах вечнасці?..

— Твая ідэя, магчыма, сапраўды з’яўляецца выратавальнай для вялікай колькасці людзей. Я ўжо казаў пра гэта... Аднак, па-першае, не для ўсіх. А па-другое, што больш значна, не думаю, што яна ўпісваецца ў планы Бога. Бо інтарэсы Бога і чалавека далёка не заўжды супадаюць.

— Гэта ж ты казаў пра тое, што Бог не прадухіліў бамбёжку Хірасімы... І ўсё такое... А я веру, што магу абрынуць астэроід... І якая розніца, па вялікім рахунку?

— Ты адмовіўся націснуць на чырвоную кнопку, памятаеш? Значыць, ты ўсё ж не хочаш браць на сябе адказнасць. Не хочаш ісці супраць Бога.

— Я адмовіўся не ад націскання кнопкі, а ад тэсту ўвогуле... Глупства нейкае... Падмена паняццяў...

— Хай будзе так. Але ж самае галоўнае ў тым, што ты ведаеш: няма паблізу такога астэроіда ці каметы, які б мог адным махам вынішчыць усё жыццё. Нават калі ляснецца такая ж глыба, якая калісьці забіла дыназаўраў, частка людзей, а значыць — чалавецтва ў цэлым — гэта перажыве. Будзе адкінута ў развіцці на пару стагоддзяў назад і ўсяго толькі. Але ж твая задума не спраўдзіцца. Тым не менш, сучасная дыягностыка дазваляе сказаць, што ў бліжэйшай перспетыве — на тваё жыццё хопіць — нічога такога з Зямлёй не сутыкнецца. Усё, канец.

— Я дакладна ведаю, што каметы могуць быць доўгі час нябачнымі для даследчыкаў. А калі яны заўважаць небяспеку — будзе позна. Чалябінскі метэарыт паказаў, што чалавецтва і сёння безабароннае прад космасам. Акрамя гэтага, я ведаю, што выбух метэарыта ў атмасферы можа справакаваць сістэмы папярэджання пра ядзерны напад. І тады, дзякуючы аўтаматызацыі гэтых сістэм, можа пачацца атамная вайна. Дастаткова будзе запуску адзінай ракеты... Яшчэ я ведаю, што і адносна невялікі метэарыт можа прывесці да землятрусаў, цунамі, вывяржэння вулканаў... Гэта будзе вельмі брудна і страшна, а мне не хацелася б, каб людзі пакутавалі, але...

— Усё роўна, гэта не будзе агульным канцом, не спраўдзіць тваіх чаканняў. Усё будзе дарэмна.

— Але ж я не веру. Я маю пацверджанні, што вера мая небезгрунтоўная... І гэта мне дапамагае...

— Ты павінен разумець, што гэта вельмі малаверагодны факт...

Да размовы далучыўся Добры:

— Усё гэта — вялікае глупства. Я разумею, што ты лічыш сябе пакрыўджаным што табе кепска, няма каму суцешыць... Але ж ты ідзеш не па тым шляху... Ты ідзеш насуперак Богу, але не спрабуеш ісці насустрач...

Пасля гэтага Добры пачаў чытаць дваццаць другі псалом. Псалом гэты раней чытаў і Ён сам, калі было невыносна кепска і неверагодна крыўдна, калі нідзе не мог знайсці паратунку, апрача як у Бога. І тады чытаў яго, спачатку з паперы, пасля на памяць — нават не столькі для таго, каб звярнуцца да Бога, колькі для таго, каб суцешыць сябе. Але даўно ўжо не звяртаўся Ён да Святога Пісання. Тым не менш, цяпер чамусьці прыслухоўваўся да кожнага слова, якое агучваў Добры:

— Гасподзь — Пастыр мой; я ніякай нястачы не мецьму: Ён пасвіць мяне на пашах зялёных, на ціхія воды водзіць мяне. Ён душу маю мацуе, кіруе мяне на сцежкі праўды дзеля імя Свайго. Калі я пайду далінай смяротнага ценю, не ўбаюся ліха, бо Ты са мною; Тваё жазло і твой посах — яны супакойваюць мяне. Ты перада мною паставіў трапезу на вачах у маіх ворагаў; намасціў алеем галаву маю; чара мая перапоўнена. Так, ласка і мілажаль хай будуць са мною ва ўсе дні жыцця майго, і я буду ў доме Гасподнім многія дні.

Пасля гэтага ўжо прызабытага псалма Яго напоўніў нейкі незвычайны спакой, сумны і шчымлівы, але ў той жа час — светлы і прыемны. І цяпер Ён ляжыць у цішы, прасякнуты гэтым светлым спакоем. І ні Злы, і ні Добры не дазваляюць сабе яго парушыць. Ён вырашае гэтым разам не думаць пра халодную каменную глыбу, не імкнуцца яе прыцягнуць, а заснуць як мага хутчэй, пакуль спакой гэты не развеяўся...

НОЧ ВОСЬМАЯ

Памятай пра смерць.

Аўтар невядомы

Ён ляжыць на сваім няўтульным ложку на спіне, амаль як нежывы. Толькі водбліскі на стомленых вачах Яго, час ад часу на імгненне згасаючы, даюць зразумець, што Яго павекі рухаюцца. Значыць, жывы. А так няма ні тое, што ніякіх іншых рухаў — нават дыханне цяжка заўважыць. Ледзь бачна, як коўдра на яго грудзях павольна ўздымаецца і апускаецца. І толькі павекі рухаюцца, як механізм нейкага дыяпраектара, змяняючы адзіны кадр тым жа самым — амаль бясконцай колькасцю аднолькавых кадраў.

Яшчэ раз вяртаецца Ён да замкнёнага кола думак: самагубства — няшчасны выпадак — глабальная катастрофа. Пра нешта разважае. Чамусьці прыпыняецца на тым моманце, калі вырашыў, што аптымальным варыянтам будзе няшчасны выпадак, а да ідэі адносна нейкай усеагульнай катастрофы яшчэ не дайшоў. Нібыта ў апраўданне на ўсе папярэднія заўвагі Добрага і Злога, вырашае агучыць сваю праўду, бо ведае, што яны заўжды слухаюць: